De diabetesepidemie

De International Diabetes Federation (IDF) schat dat er in het jaar 2030 meer dan 550 diabetespatiënten zullen zijn — oftewel 10% van alle volwassenen op onze planeet. Cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie geven aan dat het aantal sterfgevallen door diabetes tegen die tijd met tweederde zal zijn toegenomen.

Maar diabetes is niet alleen ernstig. Het is ook vreselijk kostbaar. De wereldwijde kosten voor het behandelen van diabetes bereikten in 2011 het ongelofelijke bedrag van $465 miljard volgens het IDF — oftewel 11% van de totale mondiale uitgaven voor de gezondheidszorg. In het Verenigd Koninkrijk steeg het aantal voorgeschreven behandelingen van deze ziekte tussen 2006 en 2012 met 50%, en Barbara Young, Chief Executive van Diabetes UK, waarschuwde onlangs nog dat “we de reële mogelijkheid onder ogen moeten zien dat diabetes binnen één generatie het faillissement van de nationale gezondheidszorg zal veroorzaken.”

Diabetes is een groep ongeneeslijke ziekten waarbij de patiënt hoge bloedsuikerniveaus heeft vanwege een verstoorde productie van het hormoon insuline in de alvleesklier. Er bestaan twee hoofdtypes van menselijke diabetes. Bij Type 1 wordt er door het lichaam helemaal geen of onvoldoende insuline geproduceerd. Dit type is vaak erfelijk en/of genetisch bepaald. Bij Type 2 wordt er onvoldoende insuline geproduceerd, of zijn de lichaamscellen niet in staat om insuline op de juiste manier te gebruiken. Diabetes van type 2 is grotendeels het gevolg van factoren die afhangen van de levensstijl, en behelst 90% van alle gevallen.

Niet-gediagnosticeerd

Diabetes wordt traditioneel gezien als een welvaartsziekte. In de meeste rijke landen is het de vierde of vijfde doodsoorzaak. Toch leeft tachtig procent van de diabetici in landen die door de Wereldbank zijn geclassificeerd als landen met een laag- of middelhoog inkomen: en, zorgelijk genoeg, zijn naar schatting 183 miljoen mensen — oftewel 50% van het totaal wereldwijd — zich er zelfs niet van bewust dat ze aan deze ziekte lijden. In Afrika is 80% van de diabetes niet gediagnosticeerd.

Uit deze armere landen zal het grootste deel van de epidemische groei voortkomen, aangezien de mensen daar langer zullen leven en zich, als gevolg van de snel toenemende urbanisatie, zullen voeden met meer calorieën terwijl ze minder lichamelijke inspanning leveren. De gezondheidsstelsels in veel van deze landen zijn momenteel niet in staat om aan de stijgende vraag te voldoen. Het zal geen verrassing zijn dat de grootste landen ter wereld de meeste diabetici hebben. De huidige Top-3 - China, India en de VS - zal naar het zich laat aanzien ook de Top-3 zijn in 2030. Maar de prevalentie van diabetes — d.w.z. het aandeel van een bevolking dat aan de ziekte lijdt — geeft een heel andere afschildering. Vier van de top-tienlanden zijn eilandstaten in de Stille Oceaan. De overige zes bevinden zich allemaal in het Midden-Oosten en de enige verandering die voorspeld wordt voor de komende 20 jaar, is de volgorde waarin ze in de lijst verschijnen. Rond 20% van de mensen in het Midden-Oosten lijdt aan diabetes. Tot vorig jaar werd er in dit hele gebied echter geen insuline geproduceerd.

Levensreddend

Insuline-injecties zijn de belangrijkste behandelvorm van diabetes type 1, waarvoor ze levensreddend zijn. Vaak zijn deze injecties ook nodig in de latere stadia van type 2 van deze ziekte. Synthetische insuline is al beschikbaar sinds 1921, als resultaat van het werk van een groep Canadese wetenschappers die hiermee de Nobelprijs hebben gewonnen. Tot in de jaren ‘70 van de vorige eeuw was klinische insuline voornamelijk afkomstig van alvleesklieren van koeien en varkens, aangezien de insuline uit deze bronnen bijna identiek is aan die van de mens. In 1982 werd echter de eerste biosynthetische ‘menselijke’ insuline geproduceerd met behulp van genetische manipulatie en recombinante DNA (r-DNA) -technologie. Eenvoudig gezegd wordt hierbij werkelijk menselijk DNA geïntroduceerd in gastcellen, vaak E. colibacteriën of bakkersgistcellen. De gastcellen krijgen vervolgens de gelegenheid om te groeien en zich normaal te reproduceren, en dankzij het ingebrachte menselijke DNA produceren ze een synthetische versie van menselijke insuline.

Dit is het proces dat nu wordt gebruikt in de gloednieuwe, uiterst geavanceerde productievestiging die gebouwd is door Julphar (Gulf Pharmaceutical Industries) in Ras Al Khaimah, in de Verenigde Arabische Emiraten. Deze vestiging, een investering vertegenwoordigend van meer dan $135 miljoen met een oppervlakte van 20.000 vierkante meter, is een van de grootste productiefaciliteiten ter wereld, die goed zal zijn voor 1.500 kg product per jaar.

GEA, leverancier van specialistische processystemen voor de farmaceutische en de biotechnologie-industrie, werd in 2006 voor het eerst door Julphar benaderd om met het project aan de slag te gaan. De volgende 5 jaar was het bedrijf verantwoordelijk voor de planning, engineering, aflevering en inbedrijfstelling van het gehele steriele farmaceutische productiesysteem. De vestiging heeft cleanrooms met een oppervlakte van 5.000 vierkante meter en meer dan 17 km aan schone pijpleidingen. Tot het GEA-pakket behoorde ook het beheer van de procesintegratie van alle belangrijke fabricage-elementen, zoals de fermentatie, het oogsten, de chromotografie, de filtratie en het vriesdrogen.

Tevens was GEA nauw betrokken bij het project; haar centrifugale technologie vormt de kern van het productieproces. De vijf separatoren die geïnstalleerd zijn in Ras Al Khaimah worden gebruikt om de E. coli bacterie uit de fermentatievloeistof te winnen, de opbrengst te zuiveren en insulinekristallen te concentreren na hun precipitatie. De in 2012 in bedrijf genomen Julphar-fabriek kan worden gezien als deel van een nieuwe ontwikkeling.

Globale markt

Tot voor kort werd meer dan 90% van de insuline wereldwijd geproduceerd door slechts drie Europese en Amerikaanse farmaceutische bedrijven, waarvan de Deense onderneming Novo Nordisk in zijn eentje goed was voor ongeveer de helft van de mondiale levering. Maar op de gestaag toenemende vraag zal zeker een groei van het aanbod volgen. Transparency Market Research in de VS voorspelt dat de insulinemarkt, die in 2011 een waarde had van bijna $12,5 miljard, in 2018 een omvang van meer dan $32 miljard zal hebben. Bedrijven in India en China produceren momenteel al insuline voor hun binnenlandse markten en voor de export. Waar nog meer? Diabetes zal niet verdwijnen en kan niet worden genezen. Maar het kan wel worden behandeld — wat dan zowel een menselijke behoefte als een afzetmogelijkheid wordt.