150 jaar brouwen: alles blijft anders

Brouwgeschiedenis sinds de industriële revolutie: GEA in het heetst van de strijd

In de geschiedenis van het bier, die 13.000 jaar teruggaat, klinkt de afgelopen 150 jaar wellicht triviaal. Maar in die tijd is het brouwlandschap, dankzij een enorme technologische sprong vooruit, meer veranderd dan ooit tevoren. Brouwen leverde al eeuwen kort meegaande, snel gefermenteerde kroegbieren op die door teams van stevige trekpaarden werden vervoerd in houten vaten. Tijdens de industriële revolutie namen belangrijke technologieën, die nu niet meer weg te denken zijn, het brouwen echter over en vormden onze voorgangers bij Huppmann, de basis van GEA's brouwactiviteiten, vanaf het allereerste begin.

Sinds het einde van de 19e eeuw, kon bier, dankzij koeltechniek, het hele jaar door bier worden gebrouwen, bewaard en opgeslagen. Er zijn nu constante fermentatietemperaturen mogelijk die de kwaliteit van het bier verhogen. Aanvankelijk produceerde Huppmann zijn eigen koeltechnologie. Energieterugwinnings- en regeltechnologieën stonden al vroeg op de brouwersagenda. Pasteurisatie begon in deze tijd ook haar weg naar de brouwerij te vinden. Hier komt verwarming van het bier bij kijken om ongewenste ziektekiemen te verwijderen. Daardoor kan bier langer ongekoeld bewaard en getransporteerd worden.

Springplank voor brouwinnovaties

In de 20e eeuw, vertegenwoordigde het koken van wort voor de toevoeging van hop een enorme vooruitgang in efficiëntie, waardoor het hoppen veel sneller en energie-efficiënter werd via een lagedrukproces. De reiniging, consistentie en hygiëne in de bierproductie verbeterden enorm in deze tijd. Corrosiebestendig roestvrij staal verving bijvoorbeeld de gemeenschappelijke materialen van hout en koper voor brouw- en opslagtanks. Automatisch afvullen bezorgde de sector snellere afvultijden en de hoeveelheid verkocht bier. Maar vooral het aluminium blikje, dat in 1935 werd uitgevonden, werd een praktisch alternatief voor de glazen fles; het is lichter, steviger en kan worden opgestapeld.

Aan het eind van de 20e eeuw, legde computerondersteund brouwen de basis voor een nauwkeurige regeling van de brouwvariabelen, zoals temperatuur, timing en de toevoeging van ingrediënten. Tot op de dag van vandaag leidt automatisering tot een constante bierkwaliteit en efficiëntere brouwactiviteiten.

Aan de fermentatiezijde (genaamd “koud blok”) worden extracten en pellets steeds populairder. Ze voegen bitterheid en aroma veel efficiënter toe dan traditionele heel-bladige hoppen. Een van de belangrijkste prestaties van koude blokken is de volledig automatische kelderleidingen, die het bier over korte afstanden naar de tank geleiden. Dit maakt een einde aan productverliezen en -verontreiniging in de mazen van de slangen van de vormmachines. Over het algemeen bieden vooruitgangen in de microbiologie ons meer inzicht in (en controle over) het fermentatiegedrag van gistbacteriën en andere micro-organismen.

Brouwtechnologie: is hier om te blijven

Komen deze technologieën u bekend voor? Waarschijnlijk wel, want ze definiëren brouwen en fermentatie tegenwoordig net zo goed als toen, maar ze zijn natuurlijk wel door GEA geoptimaliseerd voor hogere prestaties. Verbeteringen in koeling, conservering, verpakking en automatisering hebben allemaal geleid tot een exponentiële groei van de productiehoeveelheden, kwaliteit en efficiëntie van de bierproductie en blijven de KPI's van de productieplanning domineren. De geschiedenis van het brouwen van de afgelopen 150 jaar weerspiegelt een net van culturele, technische en economische invloeden die de waarneming van de sector wereldwijd hebben beïnvloed. Als brouwen een bijvoeglijk naamwoord verdient, dan is het wel duurzaam.

En hoewel de belangrijkste onderwerpen in het brouwen niet zijn veranderd, is hun gewichtigheid wel veranderd. Klantverwachtingen en bedrijfsambities om op een milieuvriendelijke manier en met minder grondstoffen te werken, voegen nieuwe variabelen aan de productiesom toe.

Trends vormen een uitdaging voor technologie

Aan de andere kant zijn er de trends van de tijdgeest: hierbij valt te denken aan teruggehaalde en nieuwe ambachtelijk bieren, uiteenlopend van Belgische Triple Blonds tot Hazy IPA's, Italiaanse druivenales en zuurbieren, die spelen met ingrediënten die binnen en buiten de traditionele Duitse bierzuiverheidswetten vallen en met aroma’s. Deze experimenten eisen veel van de machines, doordat ze bijvoorbeeld koud of droog hoppen introduceren, en dat is al even leuk voor technologen als voor de brouwers!

Of kijk maar eens naar alcoholvrije bieren, die in de meest heilige plekken niet eens zijn toegestaan, zelfs bij de meest traditiebewuste brouwerijen niet: Oktoberfest München! (Spoiler: We gaan verder niets verklappen, maar het wordt echt heel erg smaakvol.) Nabewerking of smaakstoffen zijn niet nodig.

Duurzaamheid als een innovatiehandvat

De andere innovatiehandvatten, duurzaamheid en digitalisering, zijn geen rages maar kansen. Wat we in de brouwsector zien als crises (hoge energiekosten, grondstofprijzen, CO2-tekorten en knelpunten in de toelevering) bezorgt ons soms kopzorgen. Maar brouwers hebben een keuze. Wanneer de productinnovatiecycli korter worden om de trends bij te houden, komen de echte katalysatoren tevoorschijn.

Brouwerijen kunnen zoveel meer dan alleen brouwen. Ze reageren het best op veranderingen in de vraag en gebruiken productiefaciliteiten om op flexibele wijze andere dranken te verwerken, en wanneer holistische ontwikkelingsconcepten de productie aanpassen aan een late vervaardiging.

In de toekomst zijn deze holistische benaderingen strikt noodzakelijk. Om klimaatdoelstellingen te behalen en te voldoen aan steeds strengere regels voor wat betreft emissies, waterverbruik en afvalverwijdering, zijn onderwerpen als warmteterugwinning, van de koelsystemen, maar ook van vele andere processtappen waarin warmtepompen worden gebruikt, onmisbaar. Stelt u zich eens een brouwerij zonder stoom voor! Niets is onmogelijk.

Verspil niets, maar hergebruik het

Brouwerijen kunnen niet alleen energiezuinig of zelfs CO₂-neutraal zijn; ze moeten ook rekening houden met andere overwegingen, zoals watervereisten, restmaterialen en verpakkingsmaterialen. Bedenk maar eens welk afval of nevenstromen nieuwe bedrijfsideeën zouden kunnen worden. Hoe kunnen brouwerijen hun energieconcepten openstellen voor andere externe warmtebronnen? En is een brouwerij als leverancier van overtollige warmte niet de perfecte hub in het stadsverwarmingsnetwerk? Warmte kan worden teruggewonnen en we kunnen ook CO₂ uit fermentatie afvangen in brouwerijen om onze eigen carbonisatie te verzorgen. CO₂ gebruiken in plaats van het uit te stoten, maakt van de nood een deugd.

En digitalisering - niet als iets afschrikwekkends maar als een krachtig hulpmiddel om sneller en slimmer te werken, door energiepieken te vermijden en de efficiëntie van de brouwerij en het koude blok op de lange termijn te optimaliseren. Real-time bewaking van de productie met gebruik van AI wordt steeds krachtiger in het trainen van brouwprocessen en fermentatie van verschillende variëteiten en in verschillende seizoenen. Ze berekent ook energie- en waterverbruik, evenals materiaal- en brouwgegevens. Wie wil deze AI-capaciteiten nog missen?

Crisis, klimaatverandering, AI - vrees niet

De gemiddelde brouwer ziet uitdagingen aan de horizon, maar wij zien oplossingen. GEA vormt wederom de markt met hoogwaardige technologie en circulaire economieconcepten op het pad naar digitale transformatie. De toekomst van het brouwen zit vlak onder onze neus, waardoor de brouwsector nog een tweede bijvoeglijk naamwoord verdient: aanpasbaar.

"'s Avonds wordt men verstandig voor de afgelopen dag, maar nooit verstandig genoeg voor de dag die nog komen moet", schreef Friedrich Rückert in de 19e eeuw, toen Huppmann werd opgericht. Tegenwoordig voelen deze woorden inspirerender dan ooit. We kunnen vandaag de dag van morgen niet voorspellen. Maar we zijn slim genoeg om de dag vorm te geven.

Al onze collega's die hebben geholpen een product te creëren dat al 13.000 jaar lang een gemeenschap creëert, van harte gefeliciteerd. En alle klanten van onze brouwerij over de hele wereld, evenals onze partners, concurrenten en vrienden die ons blijven uitdagen, hartelijk dank.