Tevreden koeien en duurzaam melkveehouden met slimme technologieën
05 Jul 2021
Geconfronteerd met krappere marges en een wereldwijd groeiende vraag naar melkproducten, kiest de zuivelindustrie voor veebedrijven met grotere, optimaal presterende veestapels. Dit betekent niet alleen dat de bedrijfsactiviteiten complexer worden, maar ook dat er steeds meer rekening gehouden moet worden met ecologische en sociaal-culturele aspecten. Dit zijn bijvoorbeeld mestverwerking en de impact ervan op de bodem-, water-en luchtkwaliteit. Of zorgen over het gebruik van antibiotica, om maar wat te noemen. Niet alleen de lage melkprijzen en hoge voerkosten leveren het managers van veebedrijven heel wat hoofdbrekens op. Het moderne landschap stelt hen voor volkomen nieuwe uitdagingen, die nieuwe vaardigheden en nieuwe efficiëntieniveaus vereisen. Om deze uitdagingen aan te kunnen en de complexiteit te managen, de onderneming rendabel te houden en te voldoen aan het groeiende aantal voorschriften en behoeften, wenden veehouders zich tot slimme technologieën. En dat maakt een groot verschil.
Intelligent veehouden – het nieuwe normaal
Dr. Beate Maassen-Francke is Product Manager Farm Management Software bij GEA, het wereldwijd toonaangevende bedrijf in technologie voor de zuivelindustrie en voorloper op het gebied van slimme oplossingen voor de melkveehouderij. Met meer dan 22 jaar ervaring in de industrie heeft ze meegemaakt hoe intelligent melkveehouden zich in de loop der jaren ontwikkeld heeft. “Ik weet nog van de voercomputer Codatron 80, een van de eerste slimme oplossingen voor de veehouderij in de jaren negentig,” herinnert ze zich. Volgens een recente studie van het Duitse Bitkom gebruikt nu bijna 1 op de 2 veebedrijven in Duitsland intelligente voedersystemen. Hetzelfde geldt voor het gebruik van landbouw-apps voor smartphones of tablets. 21% van de melkveebedrijven in Duitsland gebruikt al melkrobots, terwijl de vraag hiernaar over de hele wereld stijgt. Volgens recent onderzoek van de Nederlands bank ABN AMRO kan de mondiale markt voor landbouwrobots binnen 5 jaar zelfs verdubbelen. “Optimaal veestapelmanagement op het veebedrijf is een van de belangrijkste succesfactoren geworden voor modern, duurzaam veehouden,” zegt Maassen-Francke. En steeds vaker houdt optimaal veestapelmanagement in dat er intelligente technologieën worden benut: sensoren, robots, digitale instrumenten en software.
Beter werk voor veehouders
Effectief tijdmanagement is een fundamentele succesfactor voor de moderne melkveehouder. “Om hun dagelijkse to-do-list rond te krijgen, moeten veestapelmanagers beslist minder afhankelijk zijn van tijd,” zegt Maassen-Francke. “Ze moeten in realtime informatie krijgen over waar en wanneer ingrijpen nodig is.” Door sensoren en software te combineren met mobiele apparaten beschikken veehouders over de benodigde flexibiliteit en hoeven ze niet meer de klok rond in de stal te zijn of achter hun pc te zitten. Bovendien kunnen alle medewerkers van het bedrijf dankzij mobiele apparaten up-to-date blijven en zich onderling gemakkelijker coördineren.
De steeds grotere rol van IT bij het werk op het veebedrijf kan ook op andere manieren voordelig zijn voor de industrie. Dr. Ute Müller van het Instituut van Dierwetenschappen van de Universiteit van Bonn ziet dat slimme technologieën de landbouw weer aantrekkelijker maken voor jongere mensen. “Het was moeilijk om talenten in landbouwgebieden aan te trekken, omdat veestapelmanagement werd geassocieerd met uitputtende en over het algemeen verouderde werkmethoden. Maar gelukkig verandert dat steeds meer,” zegt ze. “In mijn dagelijkse werk met studenten zie ik hun enthousiasme om praktische en wetenschappelijke kennis te combineren met de kracht van IT, om de complexiteit van moderne melkveebedrijven te managen. Dit is een belangrijk element, dat we niet moeten onderschatten als het gaat om duurzaamheid op lange termijn van de landbouw en de bijbehorende industrie.”
Betere gezondheid van koeien
De “big data” die in moderne melkveehouderijen worden gegenereerd hebben een gunstig impact op de diergezondheid. Met GEA’s CowScout-systeem, dat al sinds 2012 op de markt is, kunnen gegevens omtrent de activiteiten van iedere koe worden geanalyseerd, bijvoorbeeld hun lig- en vreettijden. Met zijn tochtigheiddetectiefunctie levert de CowScout ook gegevens over het optimale moment voor inseminatie. De CowScout-sensoren meten het gedrag van de koe continu – 24 uur per dag, elke dag van het jaar. Als het gedrag van de koe afwijkt van haar normale activiteitenpatronen in vergelijking met het voortschrijdende gemiddelde van de weken ervoor, geeft CowScout een waarschuwing. Dankzij een nieuwe optionele positioneringsfunctie kunnen koeien sneller worden gelokaliseerd en kan er dus onmiddellijk actie worden ondernomen.
Een ander voorbeeld is GEA’s DairyMilk M6850 celgetalmonitoring, een gepatenteerde sensortechnologie om somatische celgetalklassen in melk te meten, voor vroegtijdige detectie van mastitis. Door de melk per uierkwartier te analyseren geeft de sensor veehouders een nieuw niveau van vroegtijdige detectie om de gezondheid van hun veestapels te beschermen. “Realtime data en analyse stellen managers en veeartsen in staat om vroeger in te grijpen met doelgerichte acties, zodat koeien sneller van hun ziekte herstellen en minder antibiotica nodig hebben,” zegt Maassen-Francke.
Ook GEA’s voersystemen ondersteunen veehouders bij hun voermanagement en voerstrategie, die een zeer belangrijke rol speelt voor hoog-performante koeien. Met DairyNet is een nauwkeurige besturing en programmering van voerstations in de stal en in de melkrobot mogelijk, met groepsmanagement, differentiatie van rantsoenen en voercomponenten enz. De veestapelmanagementsoftware laat in één oogopslag zien waar de voerstrategie kan worden verbeterd, wat niet alleen resulteert in een betere gezondheid van de veestapel maar ook in lagere voerkosten voor het bedrijf. Dit precisievoederen bespaart in vele opzichten middelen.
Data intelligent maken
Vooral op grote bedrijven worden door toepassing van sensortechnologieën met 24/7 monitoringcapaciteit enorme hoeveelheden gegevens gegenereerd. Net zoals in elke andere moderne industrie is een systeem alleen "smart" te noemen als het deze gegevensstroom doelmatig kan managen. En dit is het punt waarop software in het spel komt. Wat is nu de sleutel tot goede software voor veestapel- en veebedrijfmanagement?
“Het is belangrijk om te begrijpen dat melkveehouders geen gegevens willen zien, maar informatie,” zegt Maassen-Francke, die recent de lancering van GEA’s nieuwe DairyNet-software voor veestapel- en veebedrijfmanagement in Duitsland begeleidde. “Ze willen zien waar ze processen en strategieën kunnen verbeteren, waar de diergezondheid, en waar ze kunnen besparen op hulpmiddelen en kosten. Ze willen in één oogopslag cijfers zien, die zijn aangepast aan hun behoeften.” Doordat DairyNet samen met internationale zuivelproducenten ontwikkeld en getest is, heeft het een gebruiksvriendelijke interface met duidelijke grafieken en diagrammen, toegesneden op de individuele behoeften van het bedrijf.
Sensoren, smartphones en software banen de weg naar allerlei nieuwe mogelijkheden, maar maken het veebedrijf ook afhankelijker van snelle, betrouwbare connectiviteit. “Dit is een potentieel limiterende factor, omdat met name in landbouwgebieden over de hele wereld de dekking van het netwerk – met het type veiligheid en transmissiesnelheden die intelligente bedrijven nodig hebben – vaak nog niet compleet is,” zegt Maassen-Francke. Het antwoord van GEA is DairyNet Box, een soort lokale server waarmee het DairyNet-systeem lokaal kan worden geïnstalleerd om bedrijfsprocessen zeker te stellen en snelle reactietijden op locatie te waarborgen.
Uiteindelijk is het de opgave van goede veestapelmanagementsoftware om melkveehouders in staat te stellen om de kansen van deze digitale transformatie ten volle te benutten.” – Dr. Beate Maassen-Francke, Product manager Farm Management Software bij GEA
– Dr. Beate Maassen-Francke, Product manager Farm Management Software bij GEA
Grote veranderingen
Intelligente technologieën maken niet alleen vertrouwde processen gemakkelijker, sneller en efficiënter, ze ontsluiten ook volledig nieuw terrein. Om dit potentieel te onderzoeken doet GEA samen met regeringen en gerenommeerde instituten research op zuivelgebied, en werkt samen met studenten en ondernemers om oplossingen van de volgende generaties te ontwikkelen. GEA’s AutoDry-project is een voorbeeld van hoe de melktechniekindustrie en landbouwwetenschappers hun krachten samenbundelen, met het doel om anders om te gaan met het gebruik van antibiotica.
Gestart in 2015 als samenwerkingsproject tussen GEA en de Universiteit van Bonn, werd AutoDry in het leven geroepen om verandering aan te brengen in de manier waarop koeien in hun laatste lactatiefase voor de droogstandsperiode, 6 tot 8 weken voor de verwachte afkalfdatum, worden gemolken. Traditioneel krijgen koeien vaak een antibioticabehandeling aan het begin van hun droogstand, omdat het abrupte stoppen van het melken een grotere uierdruk veroorzaakt, en daardoor een grotere kans op mastitisinfecties. AutoDry had tot doel om een software te ontwikkelen die het legen van de uiers, en dus de melkopbrengst, geleidelijk kon reduceren in de periode voor het droogzetten, om abrupt stoppen te vermijden. Op basis van research op het testbedrijf Campus Frankenforst van de Universiteit van Bonn, is GEA erin geslaagd om een melkbesturingssoftware te ontwikkelen waarbij het melkstel in de laatste dagen voor het droogzetten steeds eerder wordt verwijderd. “Dit biedt een geautomatiseerde mogelijkheid om de koe op een duidelijk lagere dagelijkse melkopbrengst te "ontwennen" en de involutie, de regressie van het klierweefsel in de uier, in te zetten voordat de werkelijke droogstandsperiode begint,” zegt Müller, die leiding gaf aan dit project van het onderzoeksteam van de Universiteit van Bonn.
De software, die de absolute hoeveelheid melk monitort en niet de melkstroomsnelheid, is de eerste software van dit soort waarmee veehouders het inzetten van de involutie kunnen automatiseren. “Momenteel testen we de software op grotere bedrijven, om te zien hoe de veranderde melkbesturing van invloed is op het routinewerk van het droogzetten van koeien,” zegt Beate Maassen-Francke. “Dit betreft onder andere meerdere optimaliseringstests met andere researchpartners voordat de gepatenteerde software op de markt kan worden gebracht.”
De resultaten van de testbedrijven zijn totnogtoe veelbelovend. “De software bereikte een effectieve verlaging in de melkopbrengst van koeien voordat ze werden drooggezet. Er werden geen gevallen van mastitis geregistreerd en het gemiddelde celgetal lag ruim onder de limiet,” aldus Müller. “De geautomatiseerde reductie is niet dus alleen vriendelijker voor de koe, maar ook kan het droogzetten nu gebeuren zonder antibiotica.”
Ik geloof dat deze nieuwe melkbesturingssoftware de manier van denken in de melkveehouderij zal veranderen.”– Dr. Ute Müller, Instituut van Dierwetenschappen, Universiteit van Bonn
– Dr. Ute Müller, Instituut van Dierwetenschappen, Universiteit van Bonn
Gezondheid, welzijn … en duurzaamheid
Ze kunnen de industrie opschudden of oeroude processen sneller en efficiënter maken: slimme technologieën maken het melkveehouders mogelijk om de vele uitdagingen waar ze vandaag de dag mee te maken krijgen beter aan te gaan. Zo blijven ze rendabel, trekken ze jong talent aan, verzekeren ze de gezondheid van de veestapel, reduceren ze het verbruik van middelen, veroorzaken ze minder afval en zelfs een lagere uitstoot van broeikasgassen. “We zien dat deze technologieën een groot verschil maken, ten eerste omdat ze veehouders het leven gemakkelijker maken en de gezondheid en het welzijn van dieren verbeteren. Dit is echt het fundament voor efficiënt, kosteneffectief melkveehouden,” zegt Maassen-Francke. “Maar slimme technologieën zijn ook het fundament voor duurzaam melkveehouden. Wetenschappers in Zwitserland hebben bijvoorbeeld onlangs ontdekt dat koeien minder methaan produceren naarmate ze ouder worden. Als we ze dus langer gezond en productief kunnen houden, conserveren we niet alleen het levende kapitaal van het bedrijf, maar kunnen ze ook hun klimaatvoetafdruk verbeteren.”
