29 Jun 2018
Mleko jest jednym z najcenniejszych produktów rolnych. Ponad ćwierć z 570 milionów gospodarstw na planecie pozyskuje mleko od co najmniej jednego zwierzęcia według szacunków Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)1. W 2014 roku globalne pogłowie krów mlecznych wynosiło 274 miliony zwierząt. Selektywna hodowla w połączeniu z takimi czynnikami jak zwiększony dobrobyt zwierząt — w tym lepsze odżywianie i warunki w oborach — sprawiły, że w ciągu ostatnich 40 lat ilość pozyskiwanego od krowy mleka mniej więcej się podwoiła2. W Stanach Zjednoczonych średnia ilość pozyskiwanego od krowy mleka wynosi 30 litrów dziennie.
Niemniej nawet najbardziej zadbane zwierzęta mogą zachorować bądź odnieść uraz. W małych gospodarstwach mlecznych rolnik lub pasterz często zna naturalne zachowania zwierzęcia, jego zwyczaje, nawyki żywieniowe, i szybko zauważa, gdy dzieje się coś złego. Poziom obserwacji stanowi podstawowe narzędzie diagnostyczne do wykrywania początkowych objawów kulawizny, zakażenia albo na przykład stresu. Wczesna identyfikacja powszechnych problemów zdrowotnych, takich jak zapalenie sutka lub problemy z kopytami sprawia, że można sobie z nimi poradzić, zanim kondycja zwierzęcia się pogorszy i zacznie ono odczuwać większy dyskomfort. Terminowa diagnoza i sprawne podjęcie działań medycznych przekładają się na szybszą regenerację, mniejsze zaburzenie produktywności, zmniejszony zakres używania antybiotyków i niższe wydatki na weterynarza.
Poleganie na spostrzegawczości rolnika, który obserwuje poszczególne krowy, jest trudniejsze w przypadku dużych gospodarstw. Automatyzacja wielu zadań, takich jak ubój i karmienie, pozwala obecnie obejmować setki lub tysiące zwierząt. Pasterzowi niespotykanie trudno będzie dostrzec zmianę w zachowaniu każdej z wielu tuzinów krów znajdujących się pod jego pieczą.
Wraz ze wzrostem wielkości gospodarstw oraz intensyfikacją praktyk rolniczych konsumenci stają się coraz bardziej świadomi zagrożeń związanych z dobrobytem zwierząt i szukają pewnych rozwiązań w zakresie jakości, żywności, bezpieczeństwa i monitorowania zwierząt, wyjaśnia profesor Joerg Hartung z Uniwersytetu Medycyny Weterynaryjnej w niemieckim Hanowerze [University of Veterinary Medicine Hannover, Foundation (TiHo)].
Technologia jest dzisiaj kluczowym czynnikiem pozwalającym zapewnić dobrobyt w gospodarstwie. Zautomatyzowane urządzenia udojowe codziennie rejestrują ilość i jakość mleka oddanego przez każdą krowę, co stanowi podstawowy wskaźnik zdrowia. Niedawno opracowano inteligentne technologie, które w nieinwazyjny sposób monitorują zachowanie poszczególnych zwierząt — w czasie rzeczywistym, 24 godziny na dobę, zapewniając jeszcze bardziej szczegółowe informacje na temat zdrowia i dobrobytu.
Zastosowanie tych nowoczesnych systemów w zarządzaniu hodowlą i dobrobytem zwierząt — znanych pod generyczną nazwą precyzyjna hodowla bydła (precicion livestock farming, PLF) — bazuje na używaniu nieinwazyjnych urządzeń monitorujących, takich jak kamery, mikrofony, obroże lub opaski na racice, które wykrywają zmiany w sposobie poruszania się zwierząt na polu oraz w oborach i szopach. Urządzenia mogą mierzyć i rejestrować, przez jaki czas zwierzę chodzi, je, stoi albo leży.
Systemy wykrywają i interpretują odchylenia w zakresie typowego zachowania zwierząt, pozwalają ocenić, czy dane zachowanie wskazuje na problemy zdrowotne oraz są wyposażone w funkcję automatycznego wysyłania alertów na smartfon lub komputer rolnika. Co najważniejsze, technologie PLF nie porównują jednego zwierzęcia z drugim, a raczej niezależnie i przez dłuższy okres monitorują każde zwierzę z osobna. „Możemy pozyskać wiele cennych i szczegeółowych informacji na temat zdrowia i ogólnego samopoczucia zwierzęcia, monitorując dość proste zachowania” — wyjaśnia profesor Daniel Berckmans z uniwersytetu Katholieke Universiteit w Leuven w Belgii. „Odpowiednie technologie PLF pozwalają nawet wykryć, kiedy zbliża się ruja u krowy, a przez to ustalić najlepszy czas na zapłodnienie. Wskaźniki stresu, takie jak na przykład agresja, mogą dać rolnikowi wskazówkę, że niektóre aspekty hodowli zwierząt wymagają modyfikacji”.
Rolnicy wprowadzają technologie PLF nie po to, żeby zastąpić nimi tradycyjne metody hodowli, ale w celu zapewnienia dodatkowego poziomu nadzoru. „Całodobowy monitoring pełni funkcję systemu wczesnego ostrzegania, ale to i tak rolnik musi reagować na te sygnały i to on, korzystając ze swojego doświadczenia, ustala, czy zwierzę czuje dyskomfort, a jeśli tak, to diagnozuje możliwą przyczynę i podejmuje kolejne kroki” — podkreśla profesor Hartung. „Rolnicy wciąż muszą utrzymywać kontakt ze swoim stadem, ale według około 90% moich rozmówców monitorowanie jest cennym narzędziem, które pomaga im lepiej rozumieć potrzeby swoich zwierząt”.
Informacje rejestrowane za pomocą urządzenia mogą być stosunkowo proste, natomiast sposób, w jaki dane są prezentowane i interpretowane zapewnia niewiarygodny wgląd w wiele aspektów dobrobytu i płodności. Rolnik może używać smartfonu, tabletu lub komputera, aby zalogować się do portalu internetowego i wyświetlić wszystkie rezultaty i statystyki dla każdej krowy w kompleksowym i łatwym do odczytania formacie graficznym. Okresy wyjątkowo wysokiej aktywności mogą na przykład wskazywać optymalną porę zapłodnienia, natomiast nieoczekiwanie skrócony czas chodzenia i stania może sugerować kulawiznę.
Możliwość prowadzenia całodobowego monitoringu daje rolnikowi niesamowity spokój umysłu, dodaje profesor Berckmans. „Kluczem nie jest funkcja przeprowadzania skomplikowanych obliczeń, ale definiowanie odpowiednich zmiennych, które mają być kalkulowane” — zauważa. „Czasem zmienne te są dosyć proste, na przykład tembr i ton kaszlu u świni” — dodaje profesor Hartung.
„Algorytmy komputerowe pozwalają identyfikować, czy kaszlnięcie było jedynie próbą oczyszczenia przełyku czy też jest objawem choroby”.
GEA jest pionierem rozwoju technologii PLF w gospodarstwie mlecznym i współpracuje z naukowcami akademickimi, w tym z profesorami Hartungiem i Berckmansem, w ramach projektu UE-PLF, który bada zastosowanie systemu GEA CowView PLF w warunkach prawdziwego gospodarstwa. Ta prowadzona przez Daniela Berckmansa i finansowana przez UE inicjatywa PLF zakłada współpracę naukowców i osób z branży w celu wprowadzenia opracowanych w skali laboratoryjnej, innowacyjnych narzędzi PLF do użytku w gospodarstwach mlecznych, dla trzody chlewnej i na fermach drobiu.
CowView jest wyposażony w system GPS (RTLS = system lokalizacji w czasie rzeczywistym), który stale rejestruje lokalizację każdej krowy za pomocą czujników w oborze, do których docierają sygnały z etykiet CowView na obrożach zwierząt. System pozwala stworzyć całościowy obraz dobrobytu stada. Informacje uzyskiwane z czujnika CowView są analizowane, aby zapewnić szczegółowe dane na temat profili poruszania się zwierząt, a także zachowania poszczególnych zwierząt i grup zwierząt, jako przesłanki stresu lub choroby. System przesyła alerty bezpośrednio do kierowników stada, techników oraz usługodawców zewnętrznych, a nawet pozwala pracownikowi wyznaczyć dokładną pozycję danego zwierzęcia spośród tysięcy zwierząt w oborze.
Zainteresowanie technologiami PLF szybko rośnie na całym świecie, szczególnie w Ameryce Południowej i Azji — komentuje profesor Berckmans. „Obserwujemy olbrzymi wzrost i intensyfikację w zakresie hodowli bydła oraz mądre podejście, że skuteczne zarządzanie dobrobytem zwierząt bezpośrednio przekłada się na wydajną produkcję. Technologia PLF jest jednak skuteczna nie tylko w wypadku wielkich gospodarstw. Również tradycyjne, mniejsze gospodarstwa potrafią zwiększyć produkcyjność, monitorując stada za pomocą technologii PLF”.
GEA rozumie, że może odgrywać istotną rolę w opracowywaniu technologii PLF, które będą skutkowały namacalnymi rezultatami w zakresie zdrowia zwierząt oraz funkcjonowania gospodarstwa. „Priorytetem dla GEA jest opracowywanie nowoczesnych systemów monitorujących, które pozwalają dogłębniej zrozumieć zachowania i dobrobyt krów w gospodarstwach mlecznych na całym świecie” — komentuje Dr Susanne Klimpel, kierownik ds. zarządzania produktami w dziele aplikacji i komponentów w GEA. „Nasze innowacyjne systemy pomogą rolnikom zapewnić największy dobrobyt zwierząt, a także podnieść skuteczność i produktywność w gospodarstwach”.