Het is welbekend dat de industriële aquacultuur afval en zijstromen veroorzaakt op een schaal die hergebruik ervan zonder verdere verwerking en behandeling onveilig maakt. De praktijk van aquacultuur op het land, ook bekend als het recirculerende aquacultuursysteem (RAS), veroorzaakt tonnen visslib, dat het resterende voer en uitwerpselen bevat die zich ophopen tijdens het kweekproces. Als bijvoorbeeld zalm van eitjes tot jonge vis wordt opgekweekt in gesloten bassins op het land, wordt dit slib beschouwd als afval en moet het worden behandeld.

Hoewel het rijk is aan stikstof en fosfor, kan dit slib ook vervuilende zware metalen bevatten waaronder zink, nikkel en cadmium (of arsenicum, kwik of lood). En ook al zijn fosfor en stikstof essentieel voor al het leven op Aarde, kunnen ze eutrofiëring veroorzaken als ze in grote hoeveelheden in meren en zeeën worden geloosd. Dat betekent een overproductie van algen en waterplanten, waardoor ecosystemen in water, inclusief de wetlands, ten onder gaan aan gebrek aan zuurstof.

De kringloopeconomie van visslib als nieuw businessmodel

Aquacultuur op het land is in opkomst vanwege de stijgende vraag van de consument naar vis. Maar zonder oplossing om het slib dat hierbij ontstaat te verwerken op een manier die voldoet aan de overheidsvoorschriften, staan viskwekerijen in veel landen voor de continue uitdaging om legaal en verantwoord te werk te gaan. Tegenwoordig biedt een handvol bedrijven technologische en logistieke ondersteuning om dit probleem aan te pakken, zodat de kwekers zelf zich kunnen richten op wat ze het beste kunnen: vis kweken.

In Noorwegen, waar intensief zalm wordt gekweekt, is bij wet bepaald dat vaste stoffen uit het opgehoopte slib in visbassins van starterculturen moeten worden verwijderd voordat het water in zee mag worden geloosd; kwekers daar anticiperen dat de wet uiteindelijk als eis zal stellen dat wel 90 procent van de vaste stoffen moet worden verwijderd. Om om te gaan met deze realiteit investeren viskwekers in geautomatiseerde slibfaciliteiten op locatie die afvalslib verplaatsen, verwerken en behandelen. In dit continue proces wordt 90 tot 95 procent droge stof achtergehouden - waardoor transport- en afvoerkosten sterk worden verlaagd. Dit resulteert in droge vaste stoffen die stabiel zijn voor opslag, en het afvoerwater, dat nu gescheiden is van het slib en de verontreinigingen, kan worden teruggevoerd in zee of opnieuw worden gebruikt als onderdeel van het proces.

De verwerking van visslib bestaat gewoonlijk uit de volgende hoofdfasen:

• voor-indikking van slib uit afvalwater
• ontwatering om het percentage droge vaste massa aanzienlijk te verhogen
• drogen en koeling van de resterende droge stof

Organische meststof bevordert de "van boer tot bord"-strategie

In Noorwegen hebben visslibverwerkingssystemen die voor voedingsmiddelen geschikte meststof opleveren (wat betekent dat er geen chemicaliën worden gebruikt en geen gevaarlijke bijproducten ontstaan), een positief effect dat zich uitstrekt tot in Vietnam. In Vietnam bestaat er namelijk een tekort aan meststoffen die de bodem voeden met fosfor, wat noodzakelijk is in de strijd tegen meeldauw bij planten en andere ziekten. Noorse meststof uit visslib levert zowel de voedingsstoffen als de waterretentie in de bodem die nodig is voor een gezonde cultivatie van Vietnamese koffieplanten, tropisch fruit, rijst en rubber. In deze gedroogde vorm is het veel minder waarschijnlijk dat het fosfor uit de meststof in de grond lekt - een belangrijk voordeel boven andere types commerciële meststof.