Om de tafel voor … nieuw voedsel: de toekomst van onze voedingsmiddelen vormgeven

26 september 2024

Koffie, chocola, melk, vlees, vis en eieren; deze dagelijkse basisbestanddelen zijn sterk afhankelijk van intensieve landbouw. Maar met de opkomst van steeds meer nieuwe voedseltechnologieën beschikken we over duurzamere alternatieven. We gingen om de tafel met Dr. Reimar Gutte, Senior Vice President for Liquid, Fermentation & Filling bij GEA, die een doctoraat in voedseltechnologie heeft, om de mogelijkheden van biotechnologie te verkennen, waar Duitsland en Europa hier in staan en welke rol bedrijven, de politiek en de maatschappij spelen in het zekerstellen van de toekomst van voedsel.

We staan voor een wereldwijde uitdaging: Tegen 2050 bereikt de wereldbevolking naar verwachting 10 miljard mensen. Traditionele voedselproductiemethoden alleen kunnen dan niet langer voorzien in de groeiende vraag naar eiwitten, een vitaal deel van ons dieet, ten minste niet op één enkele planeet. Een grootschalige verschuiving naar plantaardige voedingsmiddelen, kweekvlees en andere alternatieve eiwitten heeft het potentieel om toekomstige generaties op een klimaatvriendelijke en smaakvolle manier te voeden. Dit kan alleen niet bereikt worden zonder innovatie.

Reimar, "nieuw voedsel" klinkt als iets uit een sciencefictionfilm. Kunt u uitleggen wat het werkelijk is en waarom het zo belangrijk is voor onze toekomst?

Reimar Gutte: Nieuw voedsel klinkt inderdaad futuristisch, maar het is al werkelijkheid! Het draait om het op nieuwe, duurzame manieren produceren van eiwitten, of dat nu met behulp van planten, micro-organismen of het kweken van cellen is. De sleutel is: we kunnen voedingsmiddelen creëren die net zo goed smaken en net zo voedzaam zijn als hun dierlijke tegenhangers, maar zonder de druk op het milieu. Denk aan het enorme waterverbruik en al het land dat we nodig hebben voor de traditionele veehouderij. Met nieuw voedsel kunnen we dat allemaal drastisch terugbrengen en tegelijkertijd voorzien in de groeiende wereldwijde vraag naar eiwitten. Het is een hele nieuwe poot om op te staan voor onze voedselsystemen.

Waarom staat GEA centraal in dit proces?

GEA is al heel lang toonaangevend in traditionele voedselproductietechnologie. Onze kracht is dat we geweldige ideeën gebruiken en die opwaarderen tot industriële niveaus. Nu passen we die expertise toe op de markt voor nieuw voedsel. Wanneer een startende onderneming een doorbraak in alternatieve eiwitten ontwikkelt, willen we hen helpen om dat concept efficiënt en veilig om te zetten in een grootschalige productie. We werken ook samen met gevestigde bedrijven en zorgen ervoor dat hun innovaties klaar zijn voor massaproductie en voldoen aan duurzaamheidsdoelstellingen.

Kunt u ons enkele praktijkvoorbeelden geven van waar deze technologieën inmiddels worden gebruikt?

Absoluut! Neem Solar Foods in Finland, bijvoorbeeld. Ze produceren een eiwitpoeder rijk aan voedingsstoffen door precisiefermentatie en gebruiken daarvoor grondstoffen uit de lucht, zoals CO2 en waterstof, die direct ter plekke worden verkregen door het afvangen van CO2 en elektrolyse. Dit toont aan wat er allemaal mogelijk is, vooral met gebruik van hernieuwbare energie, zoals het geval is bij Solar. Het is baanbrekend! Ze zijn net genoteerd op de Nasdaq in Helsinki en hun productiefaciliteit heeft de deuren al geopend. 

Een ander goed voorbeeld is Bluu Seafood, een startende onderneming waar we mee werken bij ons technologiecentrum in Hildesheim. Ze creëren kweekvis; viseiwitten gekweekt in bioreactoren zonder dat daar ook maar één vis voor hoeft te worden gevangen. Het is duurzaam en beschermt onze oceanen. Ze werden zelfs tweede bij de Duitse Founders' Award, wat een enorme erkenning van hun innovatie is.

Dit klinkt als een ware revolutie. Maar hoe reageert de consument op deze nieuwe soorten voedingsmiddelen? Veel mensen zijn nog sceptisch. 

Dat is waar en dat is waarom heldere en eerlijke communicatie zo belangrijk is. Termen als "in het lab gekweekt vlees" helpen niet; die schrikken mensen alleen maar af. We moeten uitleggen dat deze producten net zo veilig en vaak zelfs gezonder zijn dan traditionele voedingsmiddelen. En we moeten aantonen dat ze geweldig smaken. In plaatsen als Singapore, Israël en de VS wordt kweekvlees al geserveerd of getest in restaurants en de feedback is overweldigend positief.

U zei dat andere landen al verder voorlopen. Wat moet er in Duitsland en Europa gebeuren om de achterstand in te halen?

In landen als Singapore en de VS worden enorme investeringen in deze technologieën gedaan, niet alleen financieel, maar ook in de vorm van regelgevende ondersteuning. Duitsland en Europa moeten de achterstand inhalen. Onze goedkeuringsprocessen duren te lang. Startende ondernemingen kunnen het zich niet veroorloven om maanden op goedkeuringen te wachten. Als we de processen niet versnellen vertrekken de beste ideeën naar andere markten en nemen ze de kans om actief de toekomst van het voedsel te vormen met zich mee.

Wat verwacht u precies van de politiek?

We hebben vlottere en flexibelere goedkeuringsprocessen nodig. Het zou ideaal zijn als de autoriteiten nauw samenwerkten met bedrijven om efficiënte oplossingen te vinden zonder dat de veiligheid van de consument in het geding komt. We moeten ook omgevingen testen waar innovaties snel kunnen worden getest. GEA heeft een technologiecentrum in Hildesheim gebouwd, we bouwen er nog één in de VS, maar we hebben er meer van nodig en we hebben politieke steun nodig om de markt te laten groeien.

Welke rol speelt de EU hierin?

De EU moet zich aanpassen aan de wereldwijde concurrentie. Landen als Singapore en Israël gebruiken deze technologieën om hun voedselveiligheid te versterken. De EU heeft programma's, zoals de Europese Raad voor Innovatie, die startende ondernemingen steunt, maar we moeten meer doen. De manier waarop we innovatieve projecten financieren en markten toegankelijk maken voor alternatieve eiwitten is doorslaggevend. Ik zou graag zien dat de Europese Commissie coöperatiever was voor wat betreft het bespoedigen van goedkeuringen en het opvoeren van investeringen.

Hoe denkt u tot slot dat GEA en de voedingsmiddelenindustrie er over vijf à tien jaar uitzien?

We zitten in het beginstadium van een enorme verandering. Over vijf à tien jaar zouden alternatieve eiwitten een enorm deel van ons dieet uit kunnen maken. GEA blijft een belangrijke rol spelen door deze geweldige ideeën over te brengen naar industriële schaal en duurzame productieprocessen te ontwikkelen. De uitdaging is om ervoor te zorgen dat we niet alleen nicheproducten creëren, maar dat we deze innovaties richten op het grotere publiek. Daarvoor hebben we politieke steun nodig om Duitsland en Europa wereldwijd concurrerend te houden.

Dank u, Reimar, voor deze spannende inzichten!

Dank u! Aan ons allemaal de taak om deze kans te grijpen.