01 Apr 2022
Niet lang terug had niemand ooit durven dromen dat granen een mooie toekomst tegemoet gingen. Het onaantrekkelijke graan, dat ooit een basisbestanddeel was in Europese keukens, werd tot voor kort gezien als slechts een ingrediënt voor muesli of pap, of diervoer voor veebedrijven. Tegenwoordig kent haver in vloeibare vorm een heropleving als een trendy en duurzaam alternatief voor melk. Tien jaar terug waren ze nergens te vinden, maar nu volgen haverdranken hetzelfde pad als de al langer gevestigde soja-, amandel- en rijstdranken, en vallen ze goed in de smaak bij de moderne, gezondheidsbewuste consument. De nieuwkomer zou zijn voorgangers zelfs kunnen overtreffen.
Het begon allemaal met de enthousiaste reactie op de nieuwe vegan melkvervanger in trendy koffiebars. Sindsdien hebben haverdranken het ene na het andere record gebroken. In 2019 schatte het bedrijfsadviesbureau Grand View Research de wereldwijde verkopen van het lichtzoete product op $ 3,7 miljard en voorspelde een jaarlijkse groei van bijna 10%.(1) Voor 2020 registreerde het vakportaal FoodNavigator een groei van 300% op de belangrijkste Amerikaanse markt.(2) Haverdranken nemen daar de tweede plaats in na amandeldranken, en hebben de sojaproducten al ingehaald.
Ook aan de andere kant van de Atlantische Oceaan vertonen de verkopen een stijgende tendens. In Duitsland zijn ze de soja- en amandeldranken bijvoorbeeld al voorbij gestreefd. Lang gevestigde voedingsbedrijven, maar ook gespecialiseerde organische producenten en grote detailhandelketens, nemen nu steeds meer haverdranken in hun assortiment van plantaardige alternatieven op. De overgebleven havertelers hebben moeite om de groeiende vraag bij te benen. Het is niet verwonderlijk dat haverdranken zo succesvol zijn in Europa. Hoewel ze, net als alle plantaardige alternatieven, anders smaken dan koemelk, is het toch een bekende smaak aan de ontbijttafel. Om vergelijkbare redenen blijven haverdranken in China en de rest van Zuid-Oost Azië een niche-product, dat ver achterblijft bij plaatselijke soja-alternatieven.
Door de enorme voordelen die haverdranken bieden, ziet het ernaar uit dat de consumptie ervan in veel delen van de wereld zal blijven groeien. Net als alle andere plantaardige alternatieven bevatten haverdranken geen lactose en weinig cholesterol. Hoewel ze minder eiwitten bevatten dan koemelk en sojaproducten, bevatten haverdranken veel vezels en hoogwaardige koolhydraten. Dankzij de belangrijke vitaminen en mineralen, en de geringe hoeveelheid allergenen, is het product zeer populair bij gezondheidsdeskundigen. Onderzoekers in Würzburg, Duitsland, benoemden haver in 2017 zelfs tot “Medicinale plant van het jaar”.(3)
De klanten van tegenwoordig, uiteenlopend van flexitariërs tot overtuigde vegans, houden er liever een plantaardige levensstijl op na, vooral in verband met de duurzame productie die daarmee gepaard gaat. Vergeleken met de conventionele melkproductie, is er geen sprake van problemen met de manier waarop dieren worden gehouden, er wordt minder land gebruikt en zowel het waterverbruik als de broeikasgasemissies worden teruggebracht tot een slechts fractie. Voor wat betreft milieu- en klimaatvoordelen zijn de argumenten ten gunste van haverdranken zeer overtuigend, zoals ook bleek uit een opvallend Brits onderzoek uit 2018. Volgens dit onderzoek leidt het telen van haver niet tot monocultuur, een kritiek punt van de sojaproductie, en behoeft haver ook geen intensieve irrigatie, zoals amandelen en rijst.(4) In bepaalde gevallen kunnen Europese boeren zelfs premies ontvangen voor het planten van nieuwe havervelden.
Het proces dat wordt gebruikt om haver om te zetten tot een marktklare drank is vergelijkbaar met dat van andere grondstoffen, zoals rijst of gierst. Eerst wordt het gemalen graan gemengd met water. Enkele uren later zorgt de enzymbehandeling voor de kenmerkende lichtzoete smaak, net als wanneer je op havermout kauwt. Vervolgens worden de waardevolle voedingsstoffen geëxtraheerd met een mechanisch proces. De resulterende basisvloeistof wordt geëmulgeerd met plantaardige olie om het gewenste vetgehalte te verkrijgen. Zout, mineralen en vitaminen kunnen ook worden toegevoegd om de voedingswaarde van koemelk beter te benaderen. Voordat haverdranken worden verpakt, worden ze over het algemeen eerst onderworpen aan een ultrahogetemperatuurbehandeling, omdat ze meestal ongekoeld worden opgeslagen en verkocht, net als UHT-melk.
Vergeleken met rijst- of sojadranken, zijn industrieel geproduceerde haverdranken relatief nieuw. Het is niet ongebruikelijk dat fabrikanten verschillende pogingen moeten ondergaan, voordat ze de juiste kenmerken verkrijgen met een onbekende grondstof. Zelfs kleine afwijkingen in de verwerking, temperatuur of hoeveelheden kunnen de melkachtige viscositeit instabiel maken of ervoor zorgen dat een eersteklas baristaproduct niet het beloofde cappuccinoschuim oplevert. Wereldwijde industriële technologieleverancier GEA zet zich al vele jaren in voor een duurzame voedingsmiddelenproductie en de procesexperts en gespecialiseerde testcentra bieden fabrikanten een hoge mate van ondersteuning. Van decantercentrifuges voor extractie tot UHT-apparatuur en compleet geïntegreerde procesoplossingen, GEA levert alle onderdelen die nodig zijn voor de productie.
Aangezien de besturing van het extractieproces cruciaal is, spelen nauwkeurige en betrouwbare pompen en kleppen een speciale rol in de opstelling van de installatie. Alle kleppen zijn via stuurdoppen op een digitaal netwerk aangesloten op het programmeerbare centrale besturingssystemen. Zo paste een grote Amerikaanse fabrikant van organische voedingsmiddelen GEA VARIVENT® kleptechnologie toe, voor de uitbreiding van hun capaciteiten op het gebied van vloeibare haverconcentraten in 2020. Dankzij deze volledig geautomatiseerde nieuwe faciliteit kan de onderneming voor eventuele toekomstige uitbreidingen ook volledig vertrouwen op reproduceerbare resultaten.
Het hygiënische ontwerp van de kleptechnologie is van essentieel belang om de veiligheid van de haverdrankproductie te waarborgen en verontreiniging met bacteriën of incompatibele stoffen te voorkomen. Het modulaire GEA VARIVENT® kleppensysteem biedt een ruim aanbod combinaties voor vele verschillende toepassingen. De technologie is gekenmerkt door stroompaden zonder dode zones, om de ophoping van residuen te voorkomen, en een keuze uit afdichtingsmaterialen die ook bestand zijn tegen haverconcentraten met een hoog suikergehalte.
Met de mixproof-kleppen van GEA kunnen fabrikanten hoogefficiënte CIP-systemen gebruiken, waarmee het proces niet hoeft te worden onderbroken voor reiniging. GEA biedt ook klepprogramma’s voor aseptisch afvullen, evenals andere speciale toepassingen.
Hygiënische centrifugaalpompen transporteren het haverproduct, het proceswater en de reinigingsvloeistof volgens een nauwkeurig schema, en verzorgen tegelijkertijd de benodigde stromingsdruk voor individuele processtappen. Speciale pompen, zoals de nieuwe GEA Hilge NOVATWIN pomp met dubbele schroef, kunnen enorm viskeuze concentraten, maar ook de vereiste reinigingsvloeistoffen vervoeren, waardoor een extra pomp overbodig is. GEA biedt een ruim aanbod andere hygiënische centrifugaal- en verdringingpompen; beide standaard pompen en flexibele producten voor klantspecifieke toepassingen.
Overal ter wereld werken fabrikanten met nieuwe recepten gebaseerd op vloeibare haverproducten; kookroom, beleg, ijs, vruchtenroom en zelfs fijne chocolade. Sommige producenten leveren al dranken die geen hittebehandeling hebben ondergaan, maar die gepasteuriseerd zijn, zoals verse melk, en die in het koelgedeelte worden verkocht. Duitse organische drankproducent Voelkel meldt dat ze de verwachtingen met hun eerste haverdrank in statiegeldflessen tienvoudig hebben overtroffen.(5)
Door de steeds vaker voorkomende melkallergieën en het debat over de risico’s van het houden van dieren, is vooral de jongere consument zich steeds meer bewust geworden van plantaardige dieetopties. Steeds meer consumenten zien de gezondheids- en fitnessvoordelen van haverdranken, waardoor de vraag nog verder zal stijgen. GEA blijft de technologieën voor de verwerking van deze producten efficiënt verfijnen, zodat fabrikanten en installatiebouwers hun voordeel met deze ontwikkelingen kunnen doen.
(1) https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/oat-milk-market
(2) https://www.foodnavigator-usa.com/Article/2020/09/25/Oatmilk-edges-past-soymilk-for-2-slot-in-US-plant-based-milk-retail-market-as-almondmilk-continues-to-drive-category-sales
(3) https://www.uni-wuerzburg.de/aktuelles/einblick/single/news/der-saathafer-ist-arzneipflanze-des-jahres-2017
(4) https://science.sciencemag.org/content/360/6392/987
(5) https://www.haz.de/Nachrichten/Der-Norden/Niedersachsen-Hohe-Nachfrage-nach-Hafermilch-veraendert-Landwirtschaft
Meer informatie:
Meer informatie:
Meer informatie: